Νομοθεσία

Το πιο αποτελεσματικό βοήθημα που παρέχει αυτή τη στιγμή η ελληνική νομοθεσία για την οριστική διευθέτηση του προβλήματος του υπερβολικού δανεισμού των νοικοκυριών είναι ο νόμος 3869/2010 «για τη ρύθμιση των οφειλών υπερχρεωμένων φυσικών προσώπων και άλλες διατάξεις» (Νόμος Κατσέλη). Πρόκειται για το νόμο, ο οποίος ενδυναμωμένος μέσα από τις εκτενείς διαδικασίες διαβούλευσης που προηγήθηκαν, δίνει την προοπτική απεγκλωβισμού των υπερχρεωμένων καταναλωτών και επαγγελματιών από την υπερχρέωση και τη δυνατότητα να πραγματοποιήσουν πλέον ένα νέο οικονομικό ξεκίνημα, χωρίς τα ανυπέρβλητα βάρη του παρελθόντος.

Με τον ν.4161/13 καθορίζεται ένα πρόγραμμα διευκόλυνσης για ενήμερους δανειολήπτες ή για δανειολήπτες που δεν έχει γίνει καταγγελία ακόμα στις οφειλές τους. Αφορά μόνο στις οφειλές που έχουν προσημείωση στην κύρια κατοικία του οφειλέτη, είτε είναι στεγαστικά είτε καταναλωτικά είτε επισκευαστικά δάνεια. Ο Νόμος 4161/13 έχει πλεονεκτήματα και μειονεκτήματα συγκρίνοντάς τον με το Νόμο 3869/10 Κατσέλη. Ἐνα χαρακτηριστικό πλεονέκτημα είναι οτι καταφέρνει να λύσει το πρόβλημα του εγγυητή καθόσον με την υπαγωγή του οφειλέτη στο πρόγραμμα διευκόλυνσης, οι εγγυητές δεν αντιμετωπίζουν κανένα πρόβλημα ενώ σαν βασικό μειονέκτημα είναι ότι δεν πραγματοποιείται κούρεμα της οφειλής.

Με την έγκριση του προγράμματος ξεκινάει περίοδος τεσσάρων ετών κατά την οποία πρώτον, ο δανειολήπτης πληρώνει το 30% του μηνιαίου εισοδήματός του και δεύτερον, οι οφειλές τοκίζονται με το επιτόκιο της ΕΚΤ συν 0,75%, εκτός αν το επιτόκιο που έχει ο δανειολήπτης για το δάνειο του είναι μικρότερο, οπότε και δεν αλλάζει. Η διαφορά της νέας δόσης με την παλιά δόση κεφαλαιοποιείται και μετά την περίοδο των τεσσάρων ετών, η οφειλή συνεχίζει με την παλαιά σύμβαση, με τα υπολειπόμενα έτη αποπληρωμής που ίσχυαν τη στιγμή που ο δανειολήπτης υπάχθηκε στη ρύθμιση. Για τους ανέργους το πρόγραμμα προβλέπει μέσα στην τετραετία, εντελώς άτοκη περίοδο 6 μηνών, κατά την οποία ο οφειλέτης δεν θα πληρώνει καθόλου δόση.

Μη καταγγελμένα δάνεια με προσημείωση στην κύρια κατοικία
Αντικειμενική αξία κύριας κατοικίας να μην ξεπερνά τις 180.000€
Αντικειμενική αξία συνόλου ακίνητης περιουσίας να μην ξεπερνά τις 250.000€
Συνολικό ανεξόφλητο κεφάλαιο οφειλών να μην ξεπερνά τις 150.000€
Σύνολο αξίας καταθέσεων και κινητών να μην ξεπερνά τις 10.000€
Ατομικό εισόδημα να μην ξεπερνά τις 15.000€
Οικογενειακό εισόδημα να μην ξεπερνά τις 25.000€
Nα υπάρχει μείωση στα εισοδήματά τουλάχιστον 20% από το 2009
Ευνοϊκότερες προϋποθέσεις για άτομα με αναπηρία 67% και άνω
Ευνοϊκότερες προϋποθέσεις για οικογένειες από τρία παιδιά και άνω

Διαδικασία

Αρχικό βήμα η κατάθεση αίτησης στις Τράπεζες για χορήγηση αναλυτικής κατάστασης οφειλών. Εκτός των άλλων, η κατάσταση οφειλών θα πρέπει να αναφέρει και το ποσό που αντιστοιχεί στο 10% της τελευταίας ενήμερης δόσης. Οι Τράπεζες είναι πλέον υποχρεωμένες να απαντήσουν εντός 10 ημερών, αντί 5 που ίσχυε μέχρι την τροποποίηση του νόμου.
Η διαδικασία του εξωδικαστικού συμβιβασμού είναι προαιρετική. Ο δανειολήπτης έχει πλέον τη δυνατότητα να υποβάλει απευθείας αίτηση στο αρμόδιο Ειρηνοδικείο. Δίνεται προαιρετικά η δυνατότητα εναλλακτικής μεθόδου επίλυσης της διαφοράς, της Διαμεσολάβησης, ώστε να μη χρειαστεί η προσφυγή στο Δικαστήριο. Δηλαδή ο οφειλέτης και Τράπεζα, με την βοήθεια ενός τρίτου προσώπου, του Διαμεσολαβητή, μπορούν να επιτύχουν να συμφωνήσουν σε μια κοινά αποδεκτή λύση, ώστε μη χρειαστεί να κριθεί η υπόθεση δικαστικά.

Από την ημερομηνία κατάθεσης της αίτησης στο Δικαστήριο…
…εντός πέντε ημερών θα πρέπει να κατατεθούν και όλα τα έγγραφα που αποδεικνύουν την οικονομική και περιουσιακή κατάσταση του οφειλέτη (Εκκαθαριστικά, κάρτα ανεργίας, στοιχεία ακινήτων κλπ).
…εντός 2 μηνών πραγματοποιείται προσπάθεια προδικαστικού συμβιβασμού, κατά την οποία ο οφειλέτης και Τράπεζα προσέρχονται στον Ειρηνοδίκη με τις προτάσεις τους, προκειμένου να συμφωνήσουν μεταξύ τους σε κοινά αποδεκτή λύση. Μετά το διάστημα αυτό, αν έχει βρεθεί συμφωνία, ο Ειρηνοδίκης επικυρώνει τον συμβιβασμό, ή, αν δεν έχει βρεθεί συμφωνία μεταξύ των μερών εκδίδει προσωρινή διαταγή έως ότου εκδικαστεί η υπόθεση.

Πλέον, σύμφωνα με την τροποποίηση του Νόμου Κατσέλη, ο οφειλέτης υποχρεούται με την κατάθεση της αίτησης να καταβάλλει δόσεις στην Τράπεζα. Σημαντικό: Αυτοί που έχουν ήδη καταθέσει την αίτηση τους στο Ειρηνοδικείο και περιμένουν να εκδικαστεί η υπόθεσή τους, επηρεάζονται από τις αλλαγές στον νόμο και πρέπει να καταβάλλουν δόσεις στην Τράπεζα, έως ότου εκδικαστεί η υπόθεσή τους. Το ύψος των δόσεων δεν προσδιορίζεται. Αν απορριφθεί η αίτηση από το Ειρηνοδικείο και κατατεθεί έφεση, η κύρια κατοικία του οφειλέτη προστατεύεται από το νόμο, έως ότου εκδοθεί η απόφαση εκδίκασης της έφεσης. Η Ρύθμιση Οφειλών σύμφωνα με τον Ν. 3866/10 τροποποιήθηκε με τον Ν. 4336/15